สมเด็จพระไตรโลกนาถ
(ครองราชย์ พ.ศ. ๑๙๙๑-๒๐๓๑)
(ครองราชย์ พ.ศ. ๑๙๙๑-๒๐๓๑)
สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถทรงเป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๒ (เจ้าสามพระยา) เป็นพระมหากษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยาที่ครองราชย์ยาวนานที่สุดเป็นเวลา ๔๐ ปี ในสมัยของพระองค์นั้นมีวรรณคดีสำคัญ ๒ เรื่อง คือ มหาชาติคำหลวง เป็นวรรณคดีพุทธศาสนาที่มาจากเรื่องมหาเวสสันดรชาดก สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถโปรดให้ประชุมนักปราชญ์ราชบัณฑิตแปลและแต่งขึ้นเมื่อ พ.ศ.๒๐๒๕ เป็นวรรณคดีคำหลวงเรื่องแรกและเป็นต้นแบบของการแต่งมหาชาติหรือมหาเวสสันดรชาดกสำนวนต่างๆในเวลาต่อมาลิลิตยวนพ่ายนับเป็นลิลิตเรื่องแรก เป็นวรรณคดีทางประวัติศาสตร์ สดุดีวีรกรรมของพระมหากษัตริย์ "ยวนพ่าน" หมายความว่าโยนกหรือเชียงใหม่แพ้ เรื่องนี้แต่งในสมัยกรุงศรีอยุธยาเพื่อสรรเสริญสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถที่ทรงทำสงครามชนะพระเจ้าติโลกราชของเชียงใหม่ ลิลิตยวนพ่ายไม่ปรากฏนามผู้แต่ง มีผู้รู้สันนิษฐาว่าน่าจะแต่งในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถหรืออาจจะแต่งในรัชสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๒ ซึ่งเป็นพระบิดาของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถก็ได้
ประวัติและผลงานของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถเป็นพระราชโอรสของสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (เจ้าสามพระยา) แห่งอยุธยากับนางสาขา เมื่อพระมหาธรรมราชาที่ 3 แห่งสุโขทัยเสด็จสวรรคต เกิดเหตุการณ์ความไม่สงบขึ้นภายในสุโขทัย สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถจึงเสด็จขึ้นไปประทับอยู่ที่เมืองพิษณุโลก ซึ่งเป็นเมืองหลวงของอาณาจักรสุโขทัยในขณะนั้น ทำให้อาณาจักรสุโขทัยถูกผนวกรวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยาอย่างสมบูรณ์
สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถทรงปฏิรูปการปกครองให้เหมาะสมกับสภาพบ้านเมืองของอยุธยาในขณะนั้น โดยทรงแต่งตั้งตำแหน่งสมุหพระกลาโหม ดูแลกิจการฝ่ายทหารทั่วราชอาณาจักร และตำแหน่งสมุหนายก ดูแลฝ่ายกิจการพลเรือนทั่วราชอาณาจักร และการทำงานจตุสดมภ์
นอกจากนี้ ยังทรงยกเลิกเมืองลูกหลวง และทรงจัดแบ่งหัวเมืองออกเป็นหัวเมืองชั้นใน หัวเมืองชั้นนอก และหัวเมืองประเทศราช ทรงจัดระเบียบกฎเกณฑ์ของสังคม โดยทรงตราพระราชกำหนดศักดินา เพื่อแสดงอำนาจ หน้าที่ และสถานะของคนในสังคม ซึ่งมีผลทำให้การควบคุมไพร่และราษฎรดำเนินไปด้วยความสงบเรียบร้อย
จากพระราชกรณียกิจที่กล่าวมา นับได้ว่า สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถทรงมีบทบาทในการปฏิรูปและจัดระเบียบการปกครองของราชอาณาจักร
วีดีโอประวัติสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น